در دنیای مارکتینگ یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها داشتن بیزینس پلن برای کسب و کارها است. بدون داشتن یک بیزینس پلن جامع و اساسی نمی‌توان در کسب‌وکار موفق بود. با کاربرد طرح کسب و کار تمام مسیرها و چالش‌های احتمالی پیش‌بینی شده و برای آن‌ها راهحلی درنظر گرفته می‌شود.
در یک طرح موفق بیزینس پلن تمامی راه‌های رسیدن به هدف و همچنین موانع احتمالی بررسی می‌شود. با ارزیابی این مسیرها و چالش‌ها می‌توان ایده‌ای سنجیده، واقع‌بینانه و عملی طرح و اجرا کرد. نتایجی همچون تثبیت دوام در بازار و پیش‌بینی‌های لازم برای تأمین بودجه برخی مواردی است که بر اهمیت بیزینس پلن صحه می‌گذارند. در یکی دیگر از مقالات دکتر علی ناصرحجتی به دلایل اهمیت و چگونگی طراحی بیزینس پلن برای کسب و کارها می‌پردازیم.
بیزینس پلن چیست؟
دنیای تجارت پیچیدگی‌ها و چالش‌های مختلفی دارد و برای موفقیت در آن داشتن یک طرح شفاف و مدون از ضروریات این حوزه محسوب می‌شود. این طرح همان نقشه راه است؛ یعنی سندی مکتوب که تمامی اهداف کسب‌وکار و مسیرهای رسیدن به هدف‌ها در آن مشخص شده است.
در طراحی یک بیزینس پلن برای کسب و کارها تمامی شرایط شامل موقعیت شرکت از دیدگاه مالی، بازاریابی و عملیاتی بررسی شده و نقشه‌ای جامع طراحی می‌شود. با کاربرد طرح کسب و کار نحوه ورود یک شرکت به بازار، نیازهای مالی شرکت، تحقیقات بازار، بیانیه مأموریت و اهداف تجاری مشخص می‌شود. با کمک یک طرح تجاری موفق می‌توان ایده تجاری خود را عملی ساخت.
مزایای بیزینس پلن در کسب و کارها چیست؟
مدیریت سازمان‌ها و شرکت‌ها از بیزینس پلن در کسب و کارها برای بیان اهداف، دستیابی به اهداف و زمان دستیابی به آن‌ها استفاده می‌کنند. همچنین صحبت درباره چرایی وجود این کسب‌وکار از دیگر موارد کاربرد طرح کسب و کار است. طرح کسب‌وکار یک نقطه کلیدی مرجع برای مدیران، سرمایه‌گذاران، کارمندان و شرکا است تا با استفاده از آن پیشرفت در مسیر رسیدن به اهداف را ارزیابی کنند. مهم‌ترین اهداف بیزینس پلن برای کسب و کارها که همان مزایای طرح کسب‌وکار نیز محسوب می‌شود عبارت‌اند از:
1. بیزینس پلن برای کسب و کارها؛ ارائه نقشه مسیر
با ترسیم و کاربرد طرح کسب و کار یک برنامه دقیق در اختیار مدیریت سازمان، شرکت یا صاحب کسب‌وکار قرار می‌گیرد تا ازطریق آن بیزینس خود را مدیریت کند. در این طرح مهم ایده‌ها و تاکتیک‌های لازم برای رسیدن به هدف مشخص می‌شوند و مدیران ارشد به‌خوبی آگاه هستند که باید در چه مسیری حرکت کنند و در ادامه راه می‌توانند میزان پیشرفت را ارزیابی کنند.
اهمیت بیزینس پلن از جایی بیشتر نمود پیدا می‌کند که از طریق این طرح مدیران بر یک استراتژی بازاریابی اثربخش و روشن متمرکز می‌شوند. با اجرای بیزینس پلن برای کسب و کارها مدیران می‌دانند برای هرکدام از اهداف خود در چه زمانی به چه منابعی نیاز دارند.
2. مدیریت و برنامه ریزی منابع مالی
یکی دیگر از مزایای کاربرد طرح کسب و کار، مدیریت صحیح منابع مالی است. عدم مدیریت منابع مالی یکی از مهم‌ترین دلایل شکست کسب‌وکارها است. طرح یک بیزینس پلن برای کسب و کارها باید واقع‌بینانه و بر اساس اعداد و ارقام حقیقی باشد. این آمار و ارقام مربوط به هزینه‌ها، فروش و دارایی‌ها است.
3. مدیریت زمان در بیزینس پلن برای کسب و کارها
یکی دیگر از اجزای یک بیزینس پلن موفق مشخص‌کردن تاریخ شروع، پایان و مهلت مقرر است. درحقیقت زمان و اهدافی که باید در تاریخ مشخص انجام شوند نقاط مهم و کلیدی هستند که باید کاملاً تحت کنترل و مدیریت باشند. این مورد حتی در یک کسب‌وکار کوچک و تک‌نفره نیز می‌تواند موجب موفقیت و پیشرفت در کار شود.
4. اصلاحات لازم در حین کار
همیشه در یک بیزینس پلن برای کسب و کارها جایگاه ثابتی برای چالش‌ها و موانع احتمالی در نظر گرفته می‌شود. در یک مسیر کسب‌وکار همیشه با رویدادها و مشکلات پیش‌بینی نشده روبرو خواهیم شد و تنها در صورتی می‌توان بحران پیش‌آمده را مدیریت کرد که آن را از قبل پیش‌بینی کرده و راهحلی برای آن کنار گذاشته باشیم. با داشتن چنین طرحی می‌توان در مورد کسب‌وکار خود فعال و واکنش‌پذیر بوده و آمادگی رویارویی با مشکلات و بحران‌ها را داشته باشیم. همچنین با مدیریت همه‌جانبه می‌توان نتایج را ارزیابی و اصلاحات لازم را اعمال کرد.
5. بیزینس پلن برای کسب و کارها؛ جلب توجه سرمایه گذاران
با داشتن یک بیزینس پلن برای کسب و کارها، بیزینس پلنی علمی و جامع که تمامی ابعاد کسب‌وکار و پیش‌بینی‌های لازم را در نظر گرفته باشد می‌توان نظر سرمایه‌گذاران را جلب کرد. در دنیای تجارت سرمایه‌گذاران بسیاری همچون سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر، شرکت‌های شتاب‌دهنده و سرمایه‌گذاران بالقوه حضور دارند که از طرح‌های موفقی که به نظر می‌رسد بازدهی خوبی داشته باشند حمایت می‌کنند.
به همین دلیل برای جذب سرمایه‌گذاران باید بیزینس پلن برای کسب و کارها بتواند تمامی ابعاد، چشم‌انداز آینده کسب‌وکار، استراتژی‌ها و میزان موفقیت را شفاف‌سازی کند. با کاربرد طرح کسب و کار موفق می‌توان منابع مالی خوبی را برای سرمایه‌گذاری جذب کرد.
انواع بیزینس پلن
باتوجه‌به اهمیت بیزینس پلن، طرح‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد که می‌توان بر اساس نوع کسب‌وکار و هدف از آن‌ها استفاده کرد. انواع بیزینس پلن برای کسب و کارها عبارت‌اند از:
- طرح استاندارد: در این نوع بیزینس پلن اطلاعات مربوط به بازار، محصول، جدیدترین استراتژی‌های بازاریابی، رقبا، امور مالی و ساختار سازمان به‌صورت کامل بیان می‌شود. صاحبان مشاغل و سازمان‌ها با پیروی از یک طرح استاندارد بیزینس پلن برای کسب و کارها می‌توانند تمامی جنبه‌های طرح خود و امکان اجرایی شدن آن را ارائه دهند.
- بیزینس پلن لاغر: زمانی که صاحبان کسب‌وکار بخواهند طرح خود را به فردی ارائه دهند که در این زمینه اطلاعات کاملی دارد از این نوع بیزینس پلن استفاده می‌کنند. تدوین این نوع بیزینس پلن برای کسب و کارها ساده‌تر از روش استاندارد است؛ زیرا لازم نیست تمامی ابعاد و استراتژی‌ها به‌صورت جزءبه‌جزء تشریح شود.
- طرح یک‌صفحه‌ای: در این نوع طرح تنها نمای کلی از کسب‌وکار موردنظر و استراتژی‌های آن به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود. این طرح برای زمانی است که سرمایه‌گذار از صاحب کسب‌وکار می‌خواهد تنها نمای کلی کسب‌وکار موردنظر ارائه دهد.
اهمیت بیزینس پلن
کاربرد طرح کسب و کار یک مزیت رقابتی است که می‌تواند موجب رشد کسب‌وکار و نوآوری شود. از طرف دیگر طراحی و اجرای بیزینس پلن برای کسب و کارها ابزاری مناسب برای مواجهه با چالش‌ها و حل مشکلات احتمالی است. کسب‌وکارهایی که درک درستی از واقعیت دارند و هدف آن‌ها دستیابی به موفقیت‌های مطمئن در بازار است کاملاً به اهمیت بیزینس پلن واقف هستند.
با استفاده از یک بیزینس پلن مناسب و با درنظرگرفتن تمام جوانب، فرایند برنامه‌ریزی ساده‌تر شده و کسب‌وکار موردنظر به صورتی سازمان‌یافته اجرا می‌شود. تمامی این عوامل بر جذب مشتریان، افزایش فروش و کسب سهم مناسب از بازار هدف تأثیر مثبت می‌گذارد. به طور خلاصه دلایل اهمیت و کاربرد طرح کسب و کار عبارت‌اند از:
- تثبیت دوام در بازار
- پیشگیری از شکست
- جذب سرمایه‌گذاران و تأمین بودجه
- کاهش ریسک‌های احتمالی با تدوین یک طرح جامع
- تبیین اهداف از راه‌اندازی کسب‌وکار و برقراری ارتباط با آن‌ها
ویژگی های یک بیزینس پلن موفق
در تدوین بیزینس پلن برای کسب و کارها باید طرحی کاملاً واقع‌بینانه نوشت و تمامی احتمالات را در نظر گرفت. با این کار می‌توان شرکا را نسبت به قابل‌اجرابودن و سودآوری طرح قانع کرد. همچنین طرح موردنظر باید انعطاف‌پذیر باشد به‌گونه‌ای که فرضیات اشتباه نیز در آن در نظر گرفته شوند. طبیعی است که در راه‌اندازی و توسعه هر کسب‌وکار اتفاقاتی رخ خواهد داد که ممکن است موجب انحراف از مسیر شود. به همین دلیل باید بیزینس پلن برای کسب و کارها به‌گونه‌ای باشد که بتوان در آن تغییراتی متناسب با موانع به وجود آمده اعمال کرد. همچنین هنگام تهیه و کاربرد طرح کسب و کار باید بینش وسیعی نسبت به مسائل کلی داشته باشید.
موضوعاتی مانند چه کسب‌وکاری قصد دارید راه‌اندازی کنید و تا 5 سال آینده در چه جایگاهی باید قرار بگیرید. ثبت اهداف کوتاه مدت نیز از دیگر ویژگی‌های طرح است. باتوجه‌به اهمیت بیزینس پلن باید علاوه بر اهداف بلندمدت، اهداف کوتاه‌مدت را نیز مشخص کرد. تعیین هر دو گروه از اهداف در تمام طرح‌های موفق کسب‌وکار به‌طور مداوم انجام می‌شود و با تغییر شرایط تغییر می‌کنند. مشخص بودن این اهداف با میزان درآمد و پیشرفت کار مرتبط است.
مراحل تدوین بیزینس پلن برای کسب و کارها
امروزه دنیای تجارت بسیار گسترده شده و تمامی ابعاد آن بر اساس اصول علمی و منطقی است. به‌عبارت‌دیگر تجارت و کسب‌وکار یک علم مهم است و نمی‌توان بدون آگاهی وارد این حوزه شد. برای شروع یک کسب‌وکار و دستیابی به اهداف باید یک برنامه‌ریزی جامع و اصولی داشت. بیزینس پلن برای کسب و کارها باید تمامی ابعاد کسب‌وکار شامل رقبا، بازار هدف، استراتژی‌ها، مشتریان، امور مالی، بازاریابی و… را پوشش دهد. در ادامه به مراحل تدوین بیزینس پلن برای کسب‌وکارها می‌پردازیم.
1. تهیه عنوان و فهرست
اولین مرحله از بیزینس پلن عنوان طرح است که روی جلد طرح قرار می‌گیرد. همچنین می‌توان اطلاعات تکمیلی مانند نام صاحب طرح، ایمیل و اطلاعات تماس را در صفحه اول درج کرد. باتوجه‌به اهمیت بیزینس پلن برای کسب و کارها باید تمام جزئیات بادقت اجرا شود. در مرحله دیگر باید فهرست عناوین را بادقت و همراه با شماره صفحات نوشت.
2. بیزینس پلن برای کسب و کارها؛ تهیه خلاصه طرح
به دلیل اهمیت بیزینس پلن باید در بخش خلاصه طرح همانند مقدمه مقاله نمای کلی و جامع از طرح را بیان شود. مباحث مختلف مانند هدف کسب‌وکار، استراتژی‌های اجرایی، بازار هدف، سرمایه لازم و… به‌صورت خلاصه معرفی شوند.
3. تحلیل بازار و بازاریابی
یکی از فاکتورهای اثرگذار بر موفقیت در بازار، تحلیل بازار است. ایده موردنظر شما باید بتواند بخشی از نیاز بازار را رفع کند. با تحلیل نیازهای بازار، هدف، نوع قیمت‌گذاری، عرضه، تقاضا و… می‌توان یک بیزینس پلن کارآمد و بهینه ارائه داد و نظر سرمایه‌گذاران را جلب کرد. توجه داشته باشید که هنگام نوشتن بیزینس پلن برای کسب و کارها، برنامه بازاریابی خود را مشخص کنید و در ابتدای کار از تمام روش‌های بازاریابی استفاده نکنید. با این کار نشان می‌دهید که ارزش برند و محصول شما برای مخاطبان هدف بالا است و برنامه‌های تبلیغاتی منحصربه‌فردی خواهید داشت.
4. تحلیل رقابتی
تحلیل رقبا از دیگر مؤلفه‌های مهم برای موفقیت در کسب‌وکار و به‌دست‌آوردن سهم مناسب در بازار هدف است. در این بخش از کاربرد طرح کسب و کار باید رقبای خود را تحلیل کرده و با بررسی نقاط قوت و ضعف آنان مواردی را که لازم است در طرح خود بگنجانید.
5. بررسی بخش های مدیریتی
معرفی کارکنان، وظایف و مسئولیت‌های آنان از دیگر قسمت‌هایی است که باید در بیزینس پلن برای کسب و کارها مشخص شوند. در طرح کسب‌وکار باید تمام ساختار سازمان به‌صورت کامل تبیین و با جزئیات کامل مشخص شوند. این کار موجب می‌شود تا هنگام بروز مشکل به‌راحتی بتوان آن‌ها را ریشه‌یابی کرد.
6. بررسی مسائل مالی
تحلیل، ارزیابی و بررسی مسائل مالی از مهم‌ترین ارکان کاربرد طرح کسب و کار است و کم‌توجهی به این حوزه موجب شکست کسب‌وکار خواهد شد. در این مرحله تمامی مسائل مالی شامل صورت‌حساب‌ها، بودجه، هزینه، سرمایه، میزان سودآوری طرح و عملی‌بودن پروژه باید بررسی شود.
همچنین محاسبه تراز مالی سالانه از دیگر بخش‌های ارزیابی مسائل مالی است. این کار موجب اطمینان از دریافت سود و نرخ بازگشت سرمایه می‌شود که خود نشان‌دهنده ارتباط بین اهمیت تحلیل مالی و اهمیت بیزینس پلن در این حوزه است.
نکات مهم مربوط به نوشتن بیزینس پلن برای کسب و کارها
علاوه بر رعایت فاکتورهای مربوط به انواع تحلیل‌ها و استراتژی‌ها، نکات ریزتر ولی مهمی نیز وجود دارد که برای نوشتن بیزینس پلن برای کسب و کارها باید آن‌ها را رعایت کرد. برخی از این نکات عبارت‌اند از:
- استفاده از نمودار و جدول‌ها
- استفاده از فرمت مناسب
- استاندارد بودن فاصله بین خطوط
- داشتن عناصر گرافیکی برای تشریح بهتر طرح
- توجه به اصول گرامری، نگارشی و املایی
- یک‌دست بودن نوع طراحی در تمامی صفحات
- توضیح دقیق اصطلاحات فنی
- داشتن اطلاعات لازم درباره تیم مدیریت، بازاریابی، ترندهای صنعتی، جریان نقدینگی و…
جمع‌بندی
ارائه یک بیزینس پلن برای کسب و کارها یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای موفقیت در تجارت است. یک طرح جامع، شفاف و مدون برای کسب‌وکار نقش مهمی در دستیابی به اهداف تجاری و موفقیت در بازار هدف دارد. با کاربرد طرح کسب و کار نحوه ورود یک شرکت به بازار، نیازهای مالی شرکت، تحقیقات بازار، بیانیه مأموریت و اهداف تجاری مشخص می‌شود.
ارائه نقشه مسیر، مدیریت و برنامه‌ریزی منابع مالی، مدیریت زمان، تدوین استراتژی‌های واقع‌بینانه بر اساس تحلیل رقبا و موقعیت در بازار هدف از جمله مزایا و دلایل اهمیت بیزینس پلن هستند. با داشتن یک طرح مناسب و انعطاف‌پذیر می‌توان ریسک‌های احتمالی را کاهش داده و اهدافی واقع‌بینانه تعیین کرد. همچنین جذب سرمایه‌گذاران و تأمین بودجه لازم از دیگر مزایای یک طرح موفق و شفاف برای کسب‌وکار است.
بی‌شک برای داشتن یک بیزینس پلن موفق مشورت با متخصصان این حوزه می‌تواند شما را به موفقیت برساند. دکتر علی ناصرحجتی از بهترین مشاوران و متخصصان در زمینه مارکتینگ، دیجیتال مارکتینگ و طراحی بیزینس پلن هستند که تاکنون طرح‌های موفق بی‌شماری در این زمینه ارائه داده‌اند. بسیاری از صاحبان کسب‌وکار از طریق بیزینس پلن‌های دکترناصرحجتی موفقیت‌های زیادی در حوزه کسب‌وکار خود به دست آورده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره به صفحه تماس با من مراجعه کنید.
