طراحی مدل تحلیل SWOT و ارزیابی آن در زمینه های مختلف اکوسیستم کسب وکار دیجیتال
بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها (SWOT) سیستمهای سازمانی برای محققان کسبوکار در سازمانهای بزرگ بسیار مهم است. بسیاری از موسسات هنگام تدوین سیاستها و قانونگذاری، تحلیل SWOT را در برنامهریزی استراتژیک انجام میدهند. در سناریوهای اکوسیستمهای دیجیتالی، در هنگام طراحی و توسعه استراتژیهای جدید سناریوهای مختلف صنعت در زمینه مدیریت پروژه یکپارچه، با در نظر گرفتن عملیات کسبوکار پیچیده، فعالیتهای SWOT به توجه زیادی نیاز دارند. راهحلهای اطلاعاتی ممکن است انتخابی نداشته باشند، زیرا در اولویتبندی و ارائه راهحلهای جایگزین کوتاهی کردهاند. ما بر روشهای اکوسیستم دیجیتال تمرکز میکنیم، که در آن چالشها، اولویتها و مسائل تجاری و سازمانی مورد بررسی قرار میگیرند. هدف از این تحقیق طراحی یک مدل SWOT جدید است که در آن این مولفهها برای بررسی دیدگاه مدیران مدلسازی شدهاند تا بینشهای جدید را در زمینههای مختلف کسبوکار که میتواند تحلیل SWOT را هدایت کند و خدمات اکوسیستم دیجیتالی را در چند عملیات صنعت به شیوهای مطلوب ارائه دهد، نظارت کنند. مسائل و چالشهای مولفههای SWOT چند شرکت بخش خصوصی و دولتی تحلیل، مستندسازی و مدلسازی میشوند تا فرادادههای یکپارچه نمایانگر دیدگاههای متعدد صنعت، تجسم و تفسیر آنها در حوزههای دانش جدید ارزیابی شوند.
کلمات کلیدی: SWOT؛ تجارت دیجیتال؛ اکوسیستم؛ صنایع متعدد؛ IPM.
مقدمه
بسیاری از سازمانها تحلیل SWOT را در مرحله برنامهریزی استراتژیک انجام میدهند، در این تحلیل منابع موجود هم داخلی و هم خارجی بررسی و شناسایی میشوند، تا روندها و الگوهایی را که میتوانند بر کسبوکارها تأثیر مثبت یا منفی داشته باشند، بررسی کنند. در عصر دیجیتال، تغییرات زیادی در استراتژیهای کسبوکار از جمله سیاستهای سازمان صورت گرفته است. محدودیتها ممکن است مسائل پیچیدهای باشند که به ساختارهای سازمانی یا کسبوکار مربوط شوند، که در آنها تحلیل SWOT ممکن است شکست بخورد. این تحلیل ممکن است مسائل را در اولویت قرار ندهد و راهحلهای جایگزین ارائه ندهد، گاهی ممکن است مدیران با اطلاعات و دادههای زیادی که با استفاده از تحلیل SWOT تولید میشوند، گیج شوند [۲۲]. کیفیت دادهها و اطلاعات، از جمله انواع و اندازه دادهها، ممکن است در طراحی و اجرای ابزارها از جمله تحلیل انتظارات کسبوکار تأثیر قابل توجهی داشته باشد. در نتیجه، دیدگاه مدیران در مورد تحلیل SWOT ممکن است با دیدگاه مدیران سایر صنایع مرتبط مشابه نباشد. در حین سادهسازی بیش از حد مولفههای SWOT و فرآیندهای صنایع مختلف، برخی از مولفهها ممکن است در مقایسه با دیگر مولفهها بیش از حد ساده شده باشند. شناسایی مولفههایی که مناسب شرایط شرکت باشند ممکن است در صنایع مختلف و زنجیره تامین آنها متفاوت باشند. عدم کنترل عوامل دیگر مانند تورم، تغییر قیمت مواد اولیه، تغییر در سیاستها و قوانین دولت و کمبود نیروی کار میتواند مانع تحلیل و اجرای موثر SWOT شود. ما پیشنهاد میکنیم چارچوبی ارائه شود که بتواند حجم و انواع دیدگاهها و بینشهای مربوط به موقعیتهای تجاری و صنعتی را مدیریت کند و بتواند مستندسازی و سازماندهی موفق را برای ایجاد مدلها و روشهای جدید مورد نیاز در اجرای IPM تسهیل کند.
ادامه این مقاله به شرح زیر است. اطلاعات پیشینه در بخش ۱-۱، و بیان مسئله، و چالشهای مختلف در بخش ۲ مورد بحث قرار گرفتهاند. هدف از این تحقیق، سوالات و اهداف تحقیق در بخش ۳ و شرح روشها در بخش ۴ بیان شده است. تحلیل دادهها و ارائه نتایج در بخش ۵ و یافتههای تحقیق در بخش ۶ ارائه شدهاند. نتیجهگیری و کارهای بعدی در بخش ۷ شرح داده شده است. مقاله را با محدودیتهای تحقیق و مفاهیم عملی به پایان میرسانیم.
۱-۱- اطلاعات پیشینه
به مجموعهای از همسوییها و استراتژیهای کسبوکار نیاز است تا سازمانها به اهداف خود در یک بازه زمانی خاص برسند. این همسوییها و استراتژیهای کسبوکار «برنامههای سطح بالا برای دستیابی به اهداف تجاری خاص» کسبوکار هستند [۱]. سازمانها با به کارگیری تحلیل SWOT در سناریوهای مختلف کسبوکار، مولفههای دادهای مربوط به همسوییها و استراتژیها کسبوکار را بررسی میکنند. واژه SWOT مخفف کلمات نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها است و میتواند به صورت یک فرایند تحلیل شود که در آن تیم مدیریت، عوامل داخلی و خارجی موثر بر عملکرد شرکت و کسبوکار را شناسایی میکند. نقاط قوت در تحلیل SWOT قابلیتهای داخلی و عوامل مثبت موسسات کسبوکار هستند که برای شرکتها به منظور دستیابی به اهداف و خدماترسانی به مشتریان خود مناسب هستند [۴، ۵]. ضعفها عوامل یا محدودیتهای داخلی هستند که ممکن است مانع عملکرد سازمان شوند. بنابراین، نقاط قوت و ضعف شرکت مولفههای داخلی هستند. فرصتها در تحلیل SWOT عوامل یا ویژگیهایی هستند که میتوانند به موسسات کسبوکاری که دارای ارتباطهای خارج از سازمانی هستند کمک کنند. فرصتها عوامل خارجی هستند که شرکتها میتوانند از مزایای آنها استفاده کنند [۴]. تهدیدها با عوامل منفی خارج از شرکت سروکار دارند، که میتوانند اهداف قابل دستیابی را متوقف یا به تأخیر بیندازد. به این ترتیب، فرصتها و تهدیدها عوامل محیطی هستند. برخی از مولفهها هنگام انجام تحلیل SWOT به ابعاد ویژگیها مانند رقبا، قیمت مواد اولیه و سیستمهای مدیریت زنجیره تامین بهینه مرتبط هستند. بینشهای جدیدی در مورد تحلیل منابع SWOT ایجاد شدهاند که باعث میشود کسبوکارها با مجموعهای از ابزارها رقابتی و استراتژیک شوند [۱۸]. تحلیل SWOT مبتنی بر IPA برای تحلیل برنامهریزی استراتژیک و ارزیابی از طریق مطالعه موردی موسسات آموزش عالی در تایلند انجام میشود [۱۶]. مدلهای تحلیل SWOT برای کشاورزی گندم بیان شدهاند و شامل تعدادی از ابعاد استراتژیک در فرایند مدلسازی هستند [۱۵]. مروری بر SWOT از دیدگاه کمی و کیفی صورت میگیرد [۸]. تحلیل SWOT در سناریوهای مختلف شرکت برای برنامهریزی استراتژیک با استفاده از مطالعه تجربی انجام میشود [۹].
۲- بیان مشکلات
بسیاری از سازمانها در دستیابی به اهداف تعیین شده در یک بازه زمانی معین شکست میخورند زیرا قادر به تعیین همسوییها و استراتژیهای کسبوکار خود نیستند. این موضوع بیشتر به ناتوانی سازمان در اجرای صحیح مدلهای تحلیل SWOT در موسسات کسبوکار برمیگردد. اجرای نادرست و عدم تفسیر اطلاعات SWOT میتواند مانع اجرای نتایج تحلیل سازمان شود. مرحله تفسیر سازمانها را ملزم میکند که گروهی از افراد یا جنبههای مختلف SWOT را به خوشههای موضوعی اختصاص دهند. گروههای موضوعی زمینهای را برای تحلیلگران فراهم میکنند تا مناسبترین پاسخها را که به توجه بیشتری نیاز دارند به راحتی انتخاب کنند [۴]. با این حال، افراد یا گروههایی که SWOT را انجام میدهند ممکن است اطلاعات را در دیدگاههای موضوعی گروهبندی نکنند، که این باعث میشود مدیران تفسیر نتایج SWOT را به چالش بکشند.
علاوه بر این، ممکن است سازمانها حتی پس از انجام تحلیل SWOT برنامه عملیاتی را تدوین یا پیگیری نکنند. در برنامه اقدام ،سازمانها پس از شناسایی تهدیدهای خارجی و ضعفهای داخلی و مستندسازی نمونه دادههای خود، برای بهبود کسبوکار راهحلی جایگزین یا اقدامی بهتر پیدا میکنند. با این حال، اگر سازمانها نتوانند برنامههای عملیاتی یا راهی برای حل مسائل سازمانی بیابند و نتوانند آنها را اجرا کنند، کل فرایند SWOT بیهوده است [۵]. هدف از این تحقیق، اطلاعرسانی مدلها و روشهای بهتر برای تحلیل SWOT به کسبوکارها است. بر اساس تحقیقات و بررسیهای متعدد از فایلهای منبع باز و به اشتراک گذاشته شده و سایتهای منتشر شده [۲۲]، ما مسائل و چالشهای زیر را در زمینه مشارکت صنایع متعدد که در اجرای پروژهها وجود دارند، خلاصه کردهایم.
مسائل و چالشها: علت اصلی شکایت در روند کسبوکار همسویی ضعیف رویدادهای زنجیره تامین و بیماریهای کسبوکار است. این شرکتها از شبکههای گسسته با محصولات و خدمات با کیفیت پایین و سیستمهای ارتباطی ضعیف صدمه میبینند. به اشتراکگذاری و مدیریت دادههای کسبوکار در چنین شبکههایی به دلیل سرعت پایینتر اینترنت و هزینههای بیشتر چالشبرانگیز است، در نتیجه با افزایش صورت حسابهای پرهزینه همراه با خدمات بیکیفیت، نارضایتی مشتریان افزایش مییابد. این شرکت از رکود کاربران داده به دلیل کاهش سریع کاربران صدمه میبیند. عدم توجه به فرایندهای کسبوکار که در شکایات مشتریان دخیل است، کانالهای ارتباطی ضعیف ممکن است سوالاتی را ایجاد کند و باعث نارضایتی تامینکنندگان و رقبا شود. رقابت شدید بین تأمینکنندگان نیز بر رشد کسبوکار در یک محیط صنعتی تأثیر میگذارد. برای ارتباطات موثر و خدمات حمل و نقل [۱۷]، استراتژیهای فناوری ارتباطات موجود نیاز به توجه دارند. گاهی اوقات، ERP ناکارآمد علت اصلی مشکلاتی است که میتواند مانع دسترسی کارکنان صنعت به اطلاعات مفید و حیاتی تصمیمگیری مانند شکایات مشتریان در زمان واقعی شود، و در نهایت بر شهرت کسبوکار و اجرای پروژه IPM تأثیر بگذارد.
در محیط پروژه یکپارچه، مدیرانی که با منابع در صنایع مختلف سروکار دارند، ممکن است محصولات و خدمات برند و معتبری داشته باشند. عمدتا، آنها جهانی هستند و نیازها و الزامات در حال تغییر مشتری از جمله انتخاب آنها است. اگرچه مطالعات موردی بسیاری وجود دارند که هر کدام مزایا و معایبی دارند، اما شرکتهای شرکتکننده در IPM، برای رقابت در بازار در مناطق عملیاتی برای به دست آوردن سود تلاش میکنند. چالشها، مدیریت انواع مختلف مشتریان در مکانهایی است که در آنها IPM در حال اجرا است. به دلیل حوادث خاص یا مواد معیوب انبار، که ممکن است در مناطق عملیاتی اتفاق بیفتد، شهرت شرکت ممکن است بر هدف تحویل محصولات و خدمات با کیفیت تأثیر بگذارد. ما مسائل، چالشها، فرصتهای جدید در زمینه روابط صنعتی و مدیریت پرسنل و تخصیص امکانات پرداخت غرامت را در بسیاری از مطالعات موردی شرکت بکار میگیریم. انتظارات مشتری در به دست آوردن محبوبیت و ارتقاء ارزش و چشمانداز محصولات و خدمات برند بسیار مهم هستند. مدیریت روابط با مشتری و الگوهای رفتاری، از جمله چالشهای دیگر در تمامی مطالعات موردی انتخاب شده هستند. فرآیندهای کسبوکار که در بسیاری از مطالعات موردی SWOT نقش دارند شامل طراحی قدیمی و طراحی مجدد جریان کار، عدم احترام به پاسخ شرکتها به اولویتهای در حال تغییر مشتری، مدیریت شهرت و مسائل زیرساختی برای برآوردن نیازها و خواستههای مصرفکننده است [۲].
۳- هدف تحقیق
هدف، طراحی و توسعه مدلی است که بتواند دیدگاه افراد درگیر در تحلیل SWOT را متحد کرده و ذینفعان مختلف صنعت، شرکتها و موسسات را گرد هم آورد. این یک فرایند است که در آن تیم مدیریت، عوامل داخلی و خارجی را که بر عملکرد شرکت و بر تجارت تأثیر میگذارند، شناسایی میکند. نقاط قوت و ضعف شرکت عوامل داخلی هستند. فرصتها و تهدیدها با عوامل خارج از شرکت یعنی عوامل محیطی سروکار دارند.
۱-۳- سوالات تحقیق
۱- چرا به چارچوب تحلیل SWOT نیاز داریم؟
۲- چگونه میتوانیم از چارچوب تحلیل SWOT برای سرمایهگذاری کسبوکارها در محیطهای مختلف صنعتی استفاده کنیم؟
۳- چگونه چارچوب تحلیل SWOT را در ابعاد مکانی-زمانی اجرا کنیم؟، از اجرای SWOT در IPM چه انتظاری داریم؟
۲-۳- اهداف تحقیق
ما بر صنایع مختلف به هم پیوسته IPM تمرکز میکنیم. نفت و گاز، معدن و متالورژی، تولید، حملونقل، کشاورزی و در نهایت غذا و بازاریابی نهادهای کسبوکار هستند. به طور کلی، اهداف مطالعه عبارتند از:
۱- شناسایی، بدست آوردن، مستندسازی و مدلسازی مولفههای مختلف SWOT در زمینههای مختلف صنعت.
۲- ایجاد روشی که مسائل و چالشهایی را که مانع دستیابی کسبوکارها به اهداف تعیین شده و بررسی راهحلها میشوند. این روش میتواند تمام دیدگاهها و بینشهای SWOT را در چارچوب قرار دهد.
۳- اجرای راهحلهای چارچوبی در ابعاد متعدد که میتواند کسبوکارها را تشکیل داده و تقویت کند و ضعفها و تهدیدهای خارجی را به حداقل برساند.
برای پاسخ به سوالات ۱ و ۲ تحقیق، تمرکز ما بر ایجاد یک چارچوب یکپارچه با ابزارهایی است که با کسبوکارها و همسویی آنها همکاری کند. سوال ۳ با مدل SWOT بیان شده است که میتواند به اجرای چارچوب ساختاری در سناریوهای متعدد صنعتی که میتوانند پروژه IPM را تشکیل دهند، کمک کند. ما صنایع متعددی را در نظر میگیریم، نقاط قوت و ضعف داخلی آنها و همچنین فرصتها و تهدیدهای خارجی آنها را شناسایی میکنیم. نمونهها شامل موارد مختلف مرتبط با رقبا، قیمت مواد اولیه، تامینکنندگان و نیازها و الزامات پروژه است. تحلیل SWOT نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها را در یک لیست ساختاریافته سازماندهی میکند. این تحلیل معمولاً به شکل ماتریس ساده ارائه میشود [۲۰]. تحلیل SWOT با چارچوبی برای شناسایی و تحلیل عوامل داخلی و خارجی که بر ماندگاری پروژه، محصول، مکان یا اشخاص تأثیر میگذارد، مشخص میشود. مراحل زیر برای انجام تحلیل سیستماتیک SWOT در زمینههای مختلف صنعت استفاده میشوند:
۱- مشخص کردن هدف از تحلیل SWOT.
۲- بررسی وضعیت کسبوکار، صنعت و بازار.
۳- شناسایی و لیست نقاط قوت کسبوکار.
۴- طبقهبندی و لیست نقاط ضعف کسبوکار یا صنعت.
۵- طبقهبندی و لیست فرصتهای بالقوه در دیدگاههای مختلف تجاری و صنعتی.
۶- سازماندهی و لیست تهدیدهای احتمالی کسبوکارها که نماینده صنایع مختلف هستند.
۷- تعیین اولویتها از مولفههای SWOT و تحلیل آنها.
۸- ایجاد استراتژی برای بررسی مسائل و چالشهای SWOT در زمینههای مختلف صنعت.
۳-۳- چگونه سازمانها میتوانند تحلیل SWOT را انجام دهند؟
برای شناسایی، مستندسازی و مدلسازی مولفههای مختلف SWOT در زمینههای مختلف صنعت، یک چارچوب یکپارچه با ابزارها پیشنهاد میشود تا بر ادغام و تحلیل عوامل داخلی و خارجی که بر صنعت یا افزایش مشارکت صنعت در IPM تأثیر میگذارند تمرکز کند. در مرحله اول، یک سازمان باید هدف تحلیل SWOT را تعیین کند. اهمیت تعیین اهداف سازمان، تمرکز شرکت بر تحلیل SWOT و مدلسازی ابعاد مختلف صنایع است. ثانیاً، سازمان باید در مورد صنعت، تجارت و وضعیت بازار خود تحقیق کند تا بتواند مواردی از نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدهای احتمالی را فهرست کند. در نهایت، سازمان باید بتواند اولویتهای خود را از تحلیل SWOT تعیین کند، سپس یک استراتژی برای اجرای نتایج تحقیقات SWOT ایجاد کند. توسعه محصولات که شامل ابعاد متعدد از صنایع مختلف است، تمرکز این تحقیق است. ما از مدلهای داده استفاده میکنیم و در سناریوهای مختلف و مطالعات موردی مجددا استفاده میکنیم.
منابع دادههای مختلف منتشر شده در [۲۲] در تحلیل SWOT و مدلسازی چند بعدی استفاده شدهاند. همانطور که در جدول ۱ توضیح داده شده است، چند ویژگی مربوط به واحدهای صنعتی متعدد شناسایی شده و برای مدلسازی در طرحهای دادههای چند بعدی مستند شدهاند. شرکتهای مختلف دولتی و خصوصی در زمینه نفت و گاز، معدن، متالورژی و پالایش، تولید، حملونقل، کود، کشاورزی و صنایع مرتبط با آنها در نظر گرفته شدهاند. در توسعه پروژههای یکپارچه، افزایش مشارکت صنعت از تولید نفت و گاز شروع میشود و آن را با استفاده از سناریوهای زنجیره تامین به کالاهای اساسی تولید مواد غذایی تبدیل میکند.
جدول ۱- مدلسازی ابعاد ویژگی مربوط به صنایع مختلف – برای تحلیل SWOT
| شرکتها، کسبوکارها | مشاغل دولتی | بخشهای خصوصی | ویژگیهای دادهها |
| نفت و گاز | ۲۱ | ۲۵ | ۱۶۰۰ |
| معدن، پالایش و متالورژی | ۱۵ | ۳۰ | ۲۰۰۰ |
| ساخت | ۲۵ | ۵۶ | ۲۵۰۰ |
| حملونقل | ۲۲ | ۳۹ | ۳۵۰۰ |
| کود | ۲۵ | ۳۰ | ۲۱۰۰ |
| کشاورزی | ۲۳ | ۴۸ | ۱۹۰۰ |
| غذا و تغذیه | ۱۵ | ۳۵ | ۲۵۰۰ |
۴- روش طراحی
اهداف تحقیق ۲ و ۳ در این بخش پیگیری شدهاند. هدف ما ایجاد روشی است که مسائل و چالشها را بررسی میکند، به اهداف تعیین شده دست مییابد و راهحلها را بررسی میکند. این روش میتواند تمام دیدگاهها و بینشهای SWOT را در یک چارچوب قرار دهد. طرح نمونه برای مطالعه به تعداد حوزهها (واحدهای صنعتی) و کسبوکارهای مرتبط آنها بستگی دارد که در جدول ۱ بیان شدهاند. به طور معمول صنایع IPM نفت و گاز، معدن و متالورژی، تولید، کشاورزی و درنهایت صنایع غذایی و بازاریابی را در اختیار دارند. تعداد ویژگیهای نمونه و نمونههای ویژگی آن برای هر صنعت در محدوده ۱۰۰۰ است، از روش نمونهگیری تصادفی برای به حداقل رساندن احتمال جانبداری استفاده شده است.
راهکارها و شیوههای فناوری اطلاعات: شیوههای مدیریت و مهندسی فرآیند کسبوکار در سناریوهای صنعتی این امکان را دارند که از سیستمهای نرم افزاری، مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)[۱] و برنامهریزی منابع سازمانی (ERP) برای ادغام برنامههای کاربردی از صنایع مختلف [۶] و همچنین مشتریان مرتبط با سازمانهای مختلف استفاده کنند. مدیریت کسبوکار از طریق برنامههای کاربردی فناوری اطلاعات پشتیبان و فرانتاند، خدمات خودکار و منابع انسانی در شرکتها نیاز به توجه دارد. سیستمهای ERP متمرکز، پایگاههای داده صنعت را که انواع مختلفی از دادهها را ذخیره میکنند و از طریق اتوماسیون رایانهای برای چندین عملکرد از آنها استفاده میکنند، آسان میکند. ERP میتواند منابع داده مرتبط با برنامهریزی، خرید، موجودی، فروش، بازاریابی، امور مالی و منابع انسانی را ادغام کند. کل فرایند میتواند به سناریوهای صنعتی کمک کند تا فعالیتها و فرایندهای کسبوکار خود را از طریق تعامل یا ارتباط با مشتری و دسترسی به اطلاعات شخصی و کسبوکار مربوط به مشتری مرتبط کنند ساده سازی کنند. هر دو سیستم میتوانند صنایع را در جهت بهبود فروش و بازاریابی تسهیل کنند. بر اساس مسائل و چالشها، راهحلهای احتمالی IT/IS و شیوههای آنها را شناسایی میکنیم. همانطور که در بخشهای بعدی توضیح داده میشود، چارچوب SWOT یک مدلسازی داده جامع و قوی است که میتواند با شرایط و زمینههای مختلف کسبوکارها و سازمانها مطابقت داشته باشد.
۱-۴- مدلسازی ابعاد ویژگی – تحلیل SWOT
ارائه همه حقایق و ارقام از سناریوهای متعدد صنعت و سازماندهی نمونههای آنها به گونهای که کاربران بتوانند برای تفسیر زنجیرههای تأمین متعدد، توانمندیها، معایب، مزایا و نارساییهای آنها، دانش را درک و بکار گیرند، بسیار حیاتی است. برای بررسی مسائل مشارکتپذیری و یکپارچهسازی دادهها، روشهای ذخیرهسازی و استخراج دادهها در این صنایع [۷، ۱۰] استفاده میشود. با در نظر گرفتن مسائل مربوط به مدیریت داده و کاربرد در تحقیقات فعلی، ما طرحهای داده و چارچوبهای یکپارچه را برای بررسی و ایجاد ارتباط بین ابعاد ویژگی پیشنهاد میکنیم.
یک نمای کلی از چارچوب مشارکتپذیری در شکل ب ۱ ترسیم شده است که ارتباط بین سیستمها و کسبوکار مربوط به آنها را نشان میدهد. ابعاد دادههای مربوطه و نمونههای مورد استفاده در مطالعات مدلسازی فعلی با توصیف ساختار شرح داده شدهاند [۱۲، ۱۳، ۱۴]. اغلب، پایگاه دادههای نقطهای، خطی، مکانی و مکانی-زمانی با توجه به مکان و زمان مبتنی بر جغرافیای صنعت یا کسبوکار متفاوت هستند. صدها ابعاد و ویژگیهای آنها در کسبوکارهای مختلف از جمله بعد دورهای نقش دارند [۷]. همانطور که در شکل الف ۱ نشان داده شده است، ما چهار طرح مختلف داده را توصیف کردهایم، طرحهای ۱، ۲، ۳ و ۴ که نشاندهنده چهار مولفه به هم پیوسته معماری طرح SWOT هستند که برای صنایع مختلف و زمینههای کسبوکار طراحی شدهاند. در مراحل مدل مفهومی و منطقی، ابعاد و حقایق بین مولفههای SWOT به هم مرتبط هستند. در مرحله مدل فیزیکی، ویژگیهای ابعاد و جداول واقعیت به گونهای طراحی شدهاند که مناسب اکوسیستم، کسبوکار و فرآیندهای ادغام دادهها باشند.
ما عوامل کلیدی SWOT را که با این صنایع سروکار دارند شناسایی کردهایم. نمونههای واقعی، ابعاد و موجودیتهای مختلف جمعآوری شدهاند. به طور متوسط ۵۰ سازمان دولتی، بخش خصوصی و صنایع کوچک را با دقت در زمینه انرژی، تولید، حملونقل، کشاورزی و صنایع مرتبط با غذا تحلیل کردیم. ما بینشهای جدید مولفههای SWOT را ادغام کردهایم و استراتژی بهبود اکوسیستمهای کسبوکار دیجیتال را که ریسکهای موجود را کاهش میدهد و تهدیدهای جدید را در محیط صنعتی محدود میکند، بررسی کردهایم. مطالعات موردی که با SWOT سروکار دارند برای IPM از جمله کسبوکارهای الکترونیکی مورد تحلیل قرار گرفتهاند [۲۱]. به طور کلی، ما بینشهای جدید زیر را از چند نهاد شرکتی تفسیر میکنیم:
تجارت نفت و گاز، معدن و متالورژی: قدرت شرکتهای بزرگ نفت و گاز به بخشی از کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)[۲] تبدیل شده است. ادامه مصرف انرژی و افزایش تقاضا برای فرآوردههای نفتی از دیگر نقاط قوت است. توزیع منابع نفتی به دلیل دارا بودن امکانات تولید از جمله ظرفیتهای پالایشی، برآوردهکننده تقاضا و عرضه مصرفکنندگان داخلی و جهانی است. هزینههای بالا برای توسعه منابع نفتی جایگزین یا غیرمتعارف و فنآوریهای توسعه، از جمله اقدامات به دردنخور در بخشهای مالی شرکتهای تولیدکننده است. نفوذ شرکتهای خصوصی و کوچک اقدامات نظارتی را با مشکل مواجه میکند. زیرساختهای نامناسب، عدم رعایت بهداشت، معیارهای ایمنی و محیطی از دیگر چالشها هستند. چند فرصت جدید در قالب زنجیرههای تأمین متنوع و مرتبط با معادن، پالایش، تولید، کشاورزی و صنایع غذایی ایجاد شده است. این شامل اکتشاف و تولید منابع استفاده نشده و فرصتهای شغلی است. نرخ بازیابی بالا شتاب جدیدی از پروژههای موجود ایجاد میکند. واردات و صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) به میزان قابل توجهی بین کشورهای مصرفکننده و تولیدکننده افزایشیافته است. کاهش ذخایر نفت و گاز، توسعه منابع جایگزین یا غیرمتعارف توسط کشورهای ثروتمند، افزایش هزینه سوخت فسیلی و بحران اقتصادی جهان تهدیدهای بزرگی هستند. افزایش رقابت بین سازمانهای دولتی و خصوصی، ادامه مداخلات دولت و تغییر در سیاستهای انرژی ملی از دیگر تهدیدها است. سیستمهای انرژی سنتی و منابع داده آنها ممکن است تهدیدی برای رشد انرژی سبز و تجدیدپذیر باشند. بنابراین SWOT میتواند مسائل و چالشهای رویدادهای زنجیره تامین صنایع مختلف مانند معدن و پالایش، تولید، حملونقل، بازاریابی، کشاورزی و کسبوکارهای مرتبط با مواد غذایی را که شامل آگاهی و راهنمایی برای سیاستگذاران برای مدیریت و عملی ساختن پروژهها است، به ارمغان بیاورد.
کسب وکارهای تولیدی(یا صنعتی): برندها، مشتریان وفادار، مواد با کیفیت بالا، طرحهای بدیع، تولید محصول کم عمر، افزایش توانایی، سازگاری برای حفظ سرعت تقاضا و عرضه و ظرفیت تولید محصولات جدید لازم هستند. تداوم تقاضای تولید و اهداف دستیافتنی آنها به تداوم تامین انرژی شرکتهای نفتی بستگی دارد. محدوده کمی از محصولات، هزینههای بالای تولید، ماشینآلات قدیمی و بودجههای محدود از نقاط ضعف شرکتهای تولیدی هستند. ارتباط ضعیف منابع انرژی برای تولید با منابع ناهموار انرژی از دیگر نقاط ضعف است. با تولید کالاها و خدمات جدید در دورههای کوتاه و کاهش هزینهها، فرصتهایی به وجود میآیند. فرصتهای سرمایهگذاری در صنایع تولیدی بستگی به تهیه ماشینآلات جدید، تامین بیوقفه مواد اولیه با کیفیت و ایجاد مهارتهای جدید از طریق برنامههای آموزشی و توسعهای دارد. بودجههای تجاری باید با اهداف تجاری قابل دستیابی مطابقت داشته باشند. نبود مهارتها و پرسنل عملیاتی، فناوریهای منسوخ، قطع منابع انرژی، مواد اولیه بیکیفیت، نوسانات بازار و مالی از جمله طرحهای مالیاتی نامناسب میتواند تهدیدی برای صنایع تولیدی باشند [۱۹].
کسب وکار حملونقل: قدرت کسبوکار حملونقل، در زمینه IPM، به انتقال به موقع مواد اولیه از انبارها به مناطق عملیاتی بستگی دارد [۳]. شرکتهای برند میتوانند سیستمهای حملونقل را از طریق مسیرهای جادهای، راهآهن، هوایی و حتی دریایی به مناطق عملیاتی متصل کنند که این کار میتواند به صنایع نفت و گاز، معدن، متالورژی و تولید مقرون به صرفه کمک کند. مسیرهای دریایی ارزان هستند اما وقتگیر هستند. تدارکات و زیرساختهای جدید که بتوانند محصول و خدمات مشتری را به موقع ارائه دهند باید نقطه قوت هر سیستم حملونقل باشند. شبکههای حملونقل با اولویت بالا و شرکتهای حملونقل شریک ممکن است در تمام چرخه عمر سیستم زنجیره تامین صنایع مختلف متمرکز بر IPM باشند. هزینههای حملونقل و خدمات بیکیفیت، کسبوکارهای حملونقل را ضعیف میکند. مسیرهای حملونقل ضعیف، عدم تعادل جریانات تجاری و مسیرهای وقتگیر و نامشخص، تجارت حملونقل را به ویژه با توجه به عملیات صنایع مختلف ناپایدار میکند. حقوق گمرکی، هزینههای بالای ترانزیت و رویهها از جمله شرایط ایمنی و امنیتی در گذرگاههای مرزی، عملیات حملونقل را محدود میکنند. رشد سریع و جدید فرصتها به دلیل مسیرهای جدید حملونقل، گشایش و ارسال محمولههای متناوب، افزایش سناریوهای امنیتی و افزایش همکاری بین دولتها است. محدودیتهای حملونقل و دریانوردی مدرن در برخی از کشورها کسبوکارها را تهدید میکند. تحریمهای اقتصادی، محدودیت حملونقل محمولهها و بیثباتیهای سیاسی از دیگر تهدیدهای کسبوکارهای حملونقل است.
کسب وکار کود: برای مواد غذایی اضافی به دلیل افزایش شهرنشینی و کاهش ظرفیت مالکیت زمین، نیاز به کودهای شیمیایی با کیفیت تا حد زیادی برآورده میشود. اوره آمونیاک یک کود ویژه پرانرژی است. گاز طبیعی، نفتا و سایر روغنهای سوختی بیشتر در صنایع کود استفاده میشوند. به انرژی و ظرفیت آن برای تولید محصولات جانبی از نفت خام در کسبوکار کود نیاز است. افزایش میزان کود برای تولید بیشتر محصولات در زمان کمتر مهم است و مزیت قطعی تولید و تهیه بیشتر محصولات نفتی را دارد. نقاط قوت ساختار داخلی شرکتهای کود و شیوههای مدیریتی خوب هستند زیرا کشورهای پرجمعیت تولیدکننده برنج و گندم استراتژیهای خود را ایجاد کردهاند. نوآوری در فناوری، پذیرش فناوریهای جدید، کارکنان ماهر و رقابتی از دیگر نقاط قوت این صنایع است. قطع گاز، برآورده نشدن تقاضای کود، دانههای بیکیفیت و انتخاب و اثرات فصلی، کسبوکارهای کود را ضعیف میکند. فنآوریهای منسوخ، تحقیق و توسعه ناکافی، زنجیره تامین نامعلوم و مدیریت، کسبوکارها را بی اثر میکند. الگوهای آبیاری و باران غیرقابلپیشبینی استفاده از کودها را در کشورهایی که در آنها کیفیت خاک، آب ناکافی و مکانیزاسیون کشاورزی وجود ندارد، محدود میکند. کشاورزی خودکار، بازارسازی جهانی از طریق بازارهای آنلاین و شبکه توزیع بین تقاضا و عرضه سموم دفع آفات، کودهای زیستی و بذرهای تحقیقاتی فرصتهای جدیدی هستند. نوآوری، فناوریهای جدید، مقررات انعطافپذیر برای جذب بازارهای جدید از دیگر فرصتها هستند. سقوط بازار، عرضه کودهای با کیفیت پایین، مقررات شدید دولتی، رقابت شدید، ریسکهای سیاسی و درآمدهای ناپایدار، شرایط بازار کود را بینظم میکنند [۲۰].
کسب وکار کشاورزی: SWOT در کسبوکار کشاورزی راهحلهای ساده و کارآمدی را برای مدیریت مولفههای و نمونههای داده آن ارائه میدهد. درصورتی که این صنعت از قبل شناخته شود، میتوان آن را بهتر مدیریت و با زنجیرههای مختلف تأمین صنایع مرتبط ادغام کرد. رشد محصولات کشاورزی، به فناوریهای جدید کشاورزی، بذرهای باکیفیت، اتوماسیون و استفاده کارآمد از منابع موجود بستگی دارد. شیوههای کشاورزی نقش مهمی در تولید و امنیت مواد غذایی ایفا میکنند. کودهای شیمیایی در تولید انبوه محصولات کشاورزی و محصولات مرتبط با یکدیگر بسیار مهم هستند. کاشت بذر و محصولات با ارزش اقتصادی بالا، یارانه دولتی، تشویق کشاورزی ارگانیک و مدیریت پایدار منابع آب و انرژی از دیگر نقاط قوت کشاورزی است و میتواند به صنعت غذا ارزش افزوده دهد. وامهای محدود و در مواردی ممنوعیت آنها، و عدم دسترسی به یارانههای دولتی، عدم دریافت نرخ فروش خوب، بذر بیکیفیت و در نتیجه محصولات بیکیفیت، کسبوکارهای کشاورزی را ضعیف میکند. عدم تامین کود و مواد اولیه مورد نیاز در کشاورزی و شیوههای کشاورزی بیکیفیت از دیگر نقاط ضعف رشد صنعت کشاورزی هستند. تأمین بیوقفه انرژی، دستیابی به بذرهای با کیفیت، تأمین مالی بانکهای جدید کشاورزی، کشاورزی خودکار، بهبود زنجیره تامین صنایع مختلف، بازار بهتر محصولات و اصلاح قوانین مربوط به یارانهها میتواند به تسهیل رشد کشاورزی و مواد غذایی کمک کند. وامهای بانکی، نرخهای بهره بالا، کنترل قیمت کالاهای اساسی، طرحهای مالیاتی و مالی سختگیرانه و افزایش رقابت در این صنعت تهدیدهای قابل توجه در کسبوکار کشاورزی هستند.
کسبوکار بازاریابی: برای ارتقاء استراتژیهای بازاریابی، ویژگیهای سازنده مربوط به منابع، مزایای تجاری رقابتی، نیروی کار ماهر میتواند بر استراتژیهای بازاریابی ارزش افزوده کند. نبود تخصص، منابع و فناوری محدود، مواد و خدمات غیر استاندارد از جمله کمبود زیرساخت میتواند تجارت یکپارچه را در طراحی و اجرای پروژه عصبی و ضعیف کند. در زمینههای مدیریت پروژه یکپارچه، چند فرصت بازاریابی جدید وجود دارد که از اجرای به موقع پروژه سود میبرد، و سطح بالایی از ارزش محصولات و خدمات را در بین رقبا تسهیل و ارتقا میبخشد. افزایش ناپایدار قیمت توسط تأمینکنندگان، مقررات سختگیرانه دولتی، رکود اقتصادی، حرکت منفی رسانهای، تغییر رفتار مصرفکننده و احساسات میتواند تهدیدی برای کسبوکار بازار باشد و محصولات و خدمات را برای تبلیغات قدیمی کند.
۵- تحلیل دادهها و ارائه
اقدامات مورد نیاز برای کاهش شکایات: ما بهبود روابط با مشتری را تضمین میکنیم، شکافهای ارتباطی را برطرف میکنیم و محبوبیت عرضهکنندگان و کسبوکار آنها را به دست میآوریم. سیستمهای اطلاعاتی لجستیک و مدیریت زنجیره تامین در همه واحدهای عملیاتی وجود دارند. روحیه و انگیزه کارکنان و ایجاد روابط خوب بین شرکت، کارکنان و مشتریان ارزشمند از دیگر اقدامات هستند. مدیریت پروژه یکپارچه، با کمک مهندسی مجدد فرایندهای تجاری، فعالیتها، وظایف و عملکردهای سازمان و رویدادهای مختلف دیگر را از طریق جریانهای مهندسی مختلف متصل میکند تا شرکتها و کسبوکارها را مولد و سازنده سازد. این میتواند زنجیره رویدادهای کسبوکار شرکتها را به شیوهای ساختارمندتر تسهیل کند. هر زنجیره از یک رویداد داده، اطلاعات خاصی در مورد این واقعیت دارد. زنجیرههای متعدد رویدادها دلالت بر انواع مختلف دادهها برای ایجاد ارتباط بین کسبوکارها و وظایف آنها دارند. مثالها شامل سیستمهای تدارکات و مدیریت زنجیره تامین هستند که در آنها مولفهها و فرایندهای مختلف به شرح زیر هستند [۱۷]. مدیریت تقاضا، ارتباطات، ادغام و همکاری، مولفههای معمولی هستند که دارای دادههای متنوعی هستند. به طور مشابه، برنامهریزی، تهیه، تولید، انبار، حملونقل و تحقق روندها فرایندهایی هستند که انواع مختلفی از دادهها را دارند. در سناریوهای مهندسی مجدد فرآیند کسبوکار (BPR)[۳]، همه مولفهها و فرایندها در گردش کار مختلف بیان میشوند [۲۱] تا بتوانند زنجیرههای تأمین را به هم متصل کرده، موانع ارتباطی را حذف کنند و کیفیت محصولات و خدمات را بهبود بخشند. این شیوهها در نهایت باعث ایجاد هماهنگیهای تجاری بین واحدهای شرکت میشود.
تحلیل SWOT: سناریوهای متعدد صنعت مورد هدف قرار میگیرند و مسائل و چالشهای نوظهور را که در سناریوهای مدیریت پروژه یکپارچه شدهاند، مشخص میکنند. اکتشاف و بهرهبرداری از نفت و گاز، پالایش و متالورژی مواد اولیه، انتقال انرژی مورد نیاز در واحدهای تولیدی، کود و صنایع غذایی از توابع و فعالیتهای اصلی تحلیل SWOT است که به مدیریت یکپارچه پروژه نسبت داده میشوند. هدف کلی، انتقال به موقع منابع بر اساس عرضه و تقاضای لازم در اجرای پروژه است. ارائه مواد و خدمات با کیفیت برای پروژههای بزرگ یکپارچه، انگیزه مهم تحلیل SWOT است.
جدول ۲- داراییهای تفسیر شده و مصادیق آنها برای شرکتها و سازمانهای که در جدول ۱ آمدهاند – تحلیل و انگیزه SWOT
| کاربران، ابزارها، فناوریها | تعداد نقاط قوت | تعداد نقاط ضعف | تعداد فرصتها | تعداد تهدیدها |
| مشارکت کاربران | ۱۲ | ۴ | ۷ | ۳ |
| بودجه | ۱۶ | ۳ | ۶ | ۴ |
| راهاندازی سازمان | ۱۳ | ۵ | ۷ | ۲ |
| پشتیبانی | ۱۴ | ۱ | ۵ | ۵ |
| محدوده پروژه | ۱۱ | ۶ | ۶ | ۳ |
| منابع داده | ۲۳ | ۸ | ۱۱ | ۷ |
| ابزارهای دسترسی کاربر | ۱۰ | ۵ | ۶ | ۵ |
| انتخاب فناوری | ۹ | ۴ | ۷ | ۳ |
| هزینههای اضافی | ۵ | ۲ | ۳ | ۱ |
| گردش مالی پرسنل | ۳ | ۱ | ۱ | ۲ |
۶- یافتهها
ما راهحلهای چارچوب را در ابعاد مختلف اجرا میکنیم، و ضعفها و تهدیدهای خارجی سناریوهای تجاری را به حداقل میرسانیم. از این مدل میتوان برای تقویت استراتژیها، ایجاد کسبوکارها، در سازمانها برای برنامهریزی، کنترل و عملکرد واحدهای عملیاتی از جمله ارائه محصولات و خدمات با کیفیت به پروژههای یکپارچه که شامل صنایع مختلف و سیستمهای زنجیره تامین متنوع هستند، استفاده کرد.
یافتهها از نتایج تحقیقات تجربی و مدلسازی انجام شده از طریق منابع داده ثانویه ارائه شدهاند. با استفاده از فرادادههای بدست آمده از مدلسازی معماری SWOT و چارچوب مشارکتپذیری، دادههای مختلف را استنباط میکنیم و نمای نمودارها را ترسیم میکنیم. تعدادی از آنها در شکل ۲ ارائه شدهاند که ارتباط و مشارکتپذیری بین حوزههای مختلف سناریوهای مختلف صنعت را نشان میدهند. نمودارهای حبابی روند متغیرهای وابسته یا مستقل مولفههای SWOT را در توصیفهای مختلف مقیاس نشان میدهند. قطر هر حباب در طرح حباب دو بعدی یا سه بعدی، در اندازه و چگالی خوشهها متفاوت است و راهی برای شناسایی و نمایش ابعاد اضافی در دادههای تجربی ارائه میدهد. نمودارهای حبابی احاطه شده در شکلهای ۲ الف و ب ابعاد ویژگی و نمونههای مربوط به آنها را نشان میدهند، که ویژگیهای متصل بهتری از کل موجودیتهای عرضه و تقاضای اولیه را نشان میدهند، که در پروژههای مرتبط با SWOT ضروری است. علاوه بر این، اطمینان حاصل میکند که برای تحلیل SWOT اطلاعات دست اول از کسبوکارها به دست میآیند. همانطور که در جدول ۲ توضیح داده شده است، در زمینههای متعدد صنعت IPM، با در نظر گرفتن موارد بیشتر از نقاط قوت و فرصتها، این پروژه با سطح ضعفها و تهدیدهای پایین امکانپذیر است. منابع دیگری مانند سایتها، مقالات آنلاین و مقالههای تحقیقی مورد استفاده قرار گرفتند تا طیف وسیعتری از نظرات محققان تجاری و تحلیلگران داده در زمینه مورد مطالعه فعلی را داشته باشند [۲۲].
از فرادادههای بدست آمده از چارچوبهای یکپارچه، برای تجسم و ارائه نماهای داده در قالب طرح حباب و نقشهها، برای داشتن دید کمی و درک واضح از هر مشارکت کسبوکار در تحلیل SWOT استفاده میشود. گزینههای گوناگونی از کاربران برای ارائه، تجسم و تفسیر دیدگاه دادههای آنها برای ارزیابی زمینههای تجاری و کاستیها و نارساییهای آنها از جمله موفقیتها و شکستهای ناشی از اجرای پروژه و پیادهسازی آنها در دسترس است.
۷- نتیجه گیری و چشمانداز آینده
به SWOT در زمینههای مختلف صنعت نیاز است. ابعاد ویژگی لازم در همه حوزههای صنایع منتخب برای مدلسازی چند بعدی مشخص شدهاند. رویدادهای زنجیره تامین از موقعیتهای مختلف صنعتی که در چارچوب گنجانده شدهاند و در محیط انبار ادغام شدهاند، برای تحلیلگران SWOT و محققان کسبوکار مفید هستند. تحلیل SWOT در حوزههای کاربردی و دانش متعدد مورد استفاده قرار میگیرد. ساختارها و مدلها، دیدگاههای کاربران SWOT و تحلیلها را یکپارچه میکند که به ارتباط بیشتر ذینفعان صنعت، شرکتها و سازمانهای چند ملیتی کمک میکند. اجرای این تحلیل در زمینه صنایع مختلف و محیطهای تجاری یکپارچه موفق است. فرصتی برای کلان دادهها برای مدیریت سناریوهای متعدد صنعت و تحلیل SWOT آنها برای بداهه سازی IPM وجود دارد. محدودیتهای تحقیق و مفاهیم عملی در بخش بعدی توضیح داده شده است.
۸- محدودیت های تحقیق و مفاهیم کاربردی
هنگامی که صنایع متعددی در پروژههای IPM در نظر گرفته میشوند، تحلیل SWOT مزایای بیشتری نسبت به کاستیهای آن است، این برنامه قادر به تحلیل چند حوزه و سیستم از طریق مدلسازی و تحلیل چند بعدی و یکپارچهسازی دادهها است. سادگی در مدلسازی، اتصال و مشارکتپذیری هزینه اضافی ندارد. در مفهوم سنتی، اگرچه یافتن تأثیر هر یک از مولفههای SWOT بر دیگر مولفهها دشوار است، پژوهش فعلی درک تأثیر و ارتباط بین مولفهها از جمله به حداقل رساندن هرگونه ابهام در مراحل مدلسازی دادهها را آسان میکند. اگرچه بسیاری از اطلاعاتی که از طریق تحلیل SWOT تولید میشوند، اما در برخی مواقع مدیریت تعدادی از راهحل و تصمیمات جایگزین چالشبرانگیز است، مدلسازی دادههای فعلی و راهحلهای یکپارچه میتواند به اولویتبندی مسائل و چالشهایی که برای اجرای موفق پروژه IPM ضروری هستند کمک کنند. ابزارها و فناوریهای معنایی و موضوعی باید بتوانند دیدگاهها و نظرات افرادی را که در SWOT نقش دارند و تحلیل احساسات نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها را کنترل کنند. مدل دادهها و چارچوب مشارکتپذیری پیامدهای زیادی در چشماندازهای متعدد صنعت دارند، که در آنها IPM به مدیریت و بهینهسازی منابع بهتر نیاز دارد.
[۱] Customer Relations Managemen
[۲] Organization Petroleum Exporting Countries (OPEC)
[۳] Business Process Reengineering (BPR)
